डोळ्याची रचना आणि कार्य हे मानवी शरीरातील अतिशय गुंतागुंतीचे व अद्भुत असे भाग आहे. खाली सविस्तर माहिती दिली आहे:
डोळ्याची रचना (Structure of the Eye):
डोळा हा जवळपास चेंडूच्या आकाराचा असून त्याची रचना खालील भागांपासून बनलेली आहे:
1. Cornea
• डोळ्याचा समोरील पारदर्शक भाग
• प्रकाशाला डोळ्यात प्रवेश मिळवून देतो
• प्रकाश किरणांचा पहिला अपवर्तन (refraction) येथे होतो.
• हा डोळ्याचा सर्वात समोरील भाग असून बाहेरील पदार्थापासून डोळ्याचे रक्षण करणे तसेच जास्तीत जास्त प्रकाशाचे अपवर्तन करणे हे या भागाचे काम असते.
2. Sclera
• हे डोळ्याच्या बाहेरील आवरण असून याचा रंग पांढरा असतो.
• हा भाग मजबूत व रक्षणात्मक कार्य करतो
• डोळ्याचा हा मजबूत भाग असून डोळ्याचे संरक्षण करणे हे त्याचे काम आहे.
3. Choroid
• रक्तवाहिन्यांनी समृद्ध असतो
• डोळ्याच्या आतील भागांना पोषण पुरवतो
4. Iris
• डोळ्याच्या रंगाचा भाग (जसे की काळा, निळा, तपकिरी) आयरिस मुळे डोळ्याला कलर मिळतो.
• यामध्ये पुतळी (Pupil) असते
• पुतळी प्रकाश प्रमाणानुसार लहान-मोठी होते
5. पुतळी (Pupil)
• प्रकाश डोळ्यात प्रवेश करण्याचा मार्ग
• ही एक गोल रचना आहे.
6. भिंग (Lens)
• पारदर्शक, लवचिक आणि बाह्य नियंत्रित होणारा भाग
• प्रकाश किरणांचा दुसरा अपवर्तन येथे होतो
• वस्तू स्पष्ट दिसण्यासाठी भिंगाचा आकार बदलतो (Accommodation)
7. Vitreous Humor
• डोळ्याच्या आतील सर्वात मोठा भाग हा Vitreous Humor चा असतो.
• हा पारदर्शक जेलसदृश पदार्थ आहे, तो जेली सारखा असतो.
• डोळ्याचा आकार टिकवण्यासाठी याची मदत होत असते.
8. Retina
• डोळ्याचा आतील सर्वात महत्वाचा भाग
• प्रकाशसंवेदनशील पेशी (Rods आणि Cones) असतात
• हे पेशी प्रकाशाचे विद्युत सिग्नलमध्ये रूपांतर करतात
9. Optic Nerve
• Retina मध्ये तयार झालेले सिग्नल Retina पासून मेंदूपर्यंत सिग्नल पोहचवणारी नस.
• हिच्या माध्यमातून आपण प्रतिमा ‘बघतो’
डोळ्याचे कार्य (Function of the Eye):
1. प्रकाश ग्रहण करणे (Light Reception):
• प्रकाश स्वच्छमंडल आणि पुतळीमधून भिंगात प्रवेश करतो.
2. प्रतिमा बनवणे (Image Formation):
• भिंग प्रकाश वाकवून त्याला Retina वर केंद्रित करतो.
3. संवेदना निर्माण (Sensory Perception):
• Retina मधील Rods (रात्रीचे/गडद प्रकाश) आणि Cones (रंग/प्रकाश) या पेशी प्रतिमा टिपतात.
4. मेंदूपर्यंत माहिती पोहोचवणे:
• विद्युत सिग्नल्स optic nerve मार्फत मेंदूपर्यंत जातात
• मेंदू त्याचे विश्लेषण करून प्रत्यक्ष बघण्याचा अनुभव देतो.
तुम्हाला जर हा लेख आवडला असेल तर कृपया CUBA VISION ला REVIEW द्या.