डोळ्यात मास वाढणे (Pterygium) – कारणे, लक्षणे आणि उपचार
डोळ्यात मास वाढणे म्हणजे काय?
डोळ्याच्या पांढऱ्या भागावर (स्क्लेरा - Sclera) एक मांसल थर किंवा झिल्लीसारखी वाढ होणे म्हणजे Pterygium (प्टेरिजियम) होय. ही वाढ हळूहळू डोळ्याच्या मध्यभागाकडे (कॉर्नियाकडे) जाऊ शकते आणि दृष्टीवर परिणाम करू शकते.
डोळ्यात मास वाढण्याची कारणे:
- अतिरिक्त UV किरणांचा संपर्क – उन्हात जास्त वेळ राहिल्यास वाढण्याची शक्यता जास्त असते.
- धूळ आणि प्रदूषण – डोळ्यात वारंवार धूळ जाऊन त्याचा त्रास झाल्यास हे होऊ शकते.
- कोरडे डोळे (Dry Eye Syndrome) – डोळ्यांची ओलसरता कमी झाल्यास Pterygium होण्याची शक्यता असते.
- वारंवार डोळे चोळणे – डोळ्यांना जास्त घासल्याने किंवा इन्फेक्शनमुळे मास वाढू शकते.
- अनुवंशिकता – कुटुंबात कोणी याचा त्रास घेतला असेल तर इतर सदस्यांनाही होण्याची शक्यता असते.
लक्षणे (Symptoms):
- डोळ्यात जळजळ होणे (Irritation)
- डोळ्यांत सतत कोरडेपणा (Dryness ) किंवा अस्वस्थता वाटणे
- दृष्टी धूसर होणे (जर मास कॉर्नियावर आले तर)
- डोळे लालसर होणे
- परत परत डोळ्यांत काहीतरी अडकल्यासारखे वाटणे
डोळ्यात मास वाढण्याचे उपचार:
1. प्राथमिक उपाय आणि घरगुती उपाय:
- डोळ्यांचे संरक्षण: सनग्लासेस घालून डोळे UV किरणांपासून वाचवा.
- डोळे स्वच्छ ठेवा: धूळ आणि प्रदूषणापासून बचाव करण्यासाठी स्वच्छ पाणी किंवा कृत्रिम अश्रू (Lubricating Drops) वापरा.
- गॅझेटचा वापर कमी करा: स्क्रीनकडे जास्त वेळ पाहिल्यास डोळे कोरडे होऊ शकतात, त्यामुळे मधून-मधून डोळ्यांना विश्रांती द्या.
- आहारात सुधारणा: व्हिटॅमिन A आणि ओमेगा-3 फॅटी ऍसिडयुक्त आहार (गाजर, पालक, मासे, बदाम) सेवन करा.
2. औषधोपचार:
- आय ड्रॉप्स आणि मलम: डॉक्टर कृत्रिम अश्रू किंवा अँटी-इन्फ्लेमेटरी (Anti-inflammatory) ड्रॉप्स देऊ शकतात, जे डोळ्यांची जळजळ आणि कोरडेपणा कमी करतात.
- स्टीरॉईड ड्रॉप्स: अत्यधिक सूज किंवा अस्वस्थतेसाठी डॉक्टर अल्पकालीन स्टीरॉईड ड्रॉप्स देऊ शकतात.
3. शस्त्रक्रिया (Surgery) – जेव्हा आवश्यक असेल:
जर मास खूप मोठे झाले असेल किंवा दृष्टीवर परिणाम करत असेल, तर Pterygium Excision Surgery केली जाते. ही शस्त्रक्रिया साधारण सोपी असून, सामान्यत: काही तासांत रुग्ण घरी जाऊ शकतो.
डोळ्यात मास वाढण्यापासून बचाव करण्यासाठी टिप्स:
✅ भरपूर पाणी प्या आणि डोळे ओलसर ठेवा.
✅ सकाळच्या आणि दुपारच्या तीव्र उन्हात सनग्लासेस वापरा.
✅ डोळ्यांना वारंवार हात लावू नका किंवा चोळू नका.
✅ संगणकावर काम करताना डोळ्यांना अधूनमधून आराम द्या.
✅ धूळ आणि प्रदूषणापासून बचाव करण्यासाठी योग्य काळजी घ्या.
जर तुम्हाला सतत डोळ्यांची समस्या जाणवत असेल तर नेहमीच नेत्रतज्ज्ञांचा सल्ला घ्या!
जर तुम्हाला आलेख आवडला असेल तर कृपया ( Cuba Vision ) क्युबा व्हिजनला Review द्या.